Một tiếng “cạch” khe khẽ vang lên, tiếng rì rì của mô tơ bắt đầu xoay chậm chạp, nhìn vào bên trong, tôi thấy những bánh răng của chiếc băng cassette bắt đầu quay tròn và đốm đèn màu đỏ cũng đã sáng. Xìa chiếc máy cassette con con vào kề miệng, rồi bắt đầu “alo alo, một hai ba bốn”. Nhấn “cạch” cho máy dừng, nhấn “cạch” tua băng lại, nhấn “cạch” chạy băng, tiếng nhạc vang lên – à hình như tua hơi lố mất, lại “cạch” để tua tới, “cạch” để nghe, “cạch” dừng, “cạch” ghi, “cạch”, “cạch”,….

==

Microphone – 3 triệu, soundcard – 2 triệu 8, tai nghe – 900 nghìn, laptop – 30 triệu. Nhiêu đó chắc cũng đủ để đầu tư một cái góc nhỏ cho việc thu âm rồi hen, đồ tôi đang dùng đó. Nhìn lại đống đồ này cũng hơi rườm rà, thu ra âm thanh ổn thì cũng cần bổ sung thêm vấn đề kiến thức nữa. Có nhiều bạn hỏi tôi tư vấn giúp họ nên mua cái gì để bắt đầu thu âm. Tôi hay hỏi tầm tiền bạn có thể đầu tư, rồi gửi cho bạn vài mẫu microphone usb, cái loại chỉ cần cắm cổng usb là sẽ nhận mic và thu âm luôn ấy. Vì tôi biết kể cả bạn có dư tiền để mua, thì với khả năng mày mò của bạn, bày vẽ cho bạn mua quá nhiều đồ thì thật ra lại càng dễ làm mất đi cái động lực để bạn bắt đầu nhấn nút ghi âm.

Còn học viên của tôi, ngồi trong Thấu Hiểu Giọng Nói cũng hay hỏi là dùng gì để thu âm bài tập, có cần phải micro này kia không, sau đó mắt sáng long lanh lên trông chừng hào hứng lắm. Nếu nói “có” thì chắc cũng dám là học viên sẽ làm ngay một bộ mới tinh vào sáng mai để làm bài tập trả cho thầy. Nhưng anh chị ơi, thầy giáo giảng bài cho anh chị đòi hỏi nhiều yếu tố phải kiểm soát và mong muốn chất lượng trong giờ giảng, thì mới phải rườm rà thiết bị như vậy. Bài tập của anh chị, cứ bật điện thoại lên là được rồi hen.

Anh chị chê điện thoại rởm, thu âm giọng mình nó khác với giọng thường nghe. Nào có nè, là mình chưa nghe được giọng đúng của mình hàng ngày đó. Giọng thu âm có bị khác nhiều quá với giọng chính mình đã quen hàng chục năm rồi thì cũng không có gì lạ, vì cách nghe không giống nhau giữa mình nghe giọng mình và người khác nghe giọng mình. Điện thoại không dở, máy ghi âm không dở, cái dở nhất chắc là tai của mình, tại nó dở nên không nghe được giọng đúng của mình để còn điều chỉnh đó. Vậy là lại ngồi giải thích tại sao nó khác nhau, khác đó gây ra vấn đề gì, tại sao cần thu âm…

Món đồ rởm nhất và cũng là món đồ tôi sử dụng đầu tiên để ghi âm giọng nói của mình là một chiếc máy cassette. Máy cassette có hình con bướm ở hai cái loa, về cơ bản nhìn không ưng lắm, nhưng nó rẻ, đâu đó hơn trăm nghìn. Tiền nhịn ăn sáng. Thêm 1 cuộn băng cassette mười nghìn. Tiền nhịn ăn sáng. Vậy là tôi đã có một thiết bị ghi âm cầm tay cho riêng mình. Vào hơn chục năm trước. Hồi đó tôi muốn chơi nhạc rap, mà rap thì nó khó lắm, khó nhớ lời. Viết xàm mà lại còn viết nhiều nên không lẽ lúc nào cũng cầm tờ giấy lyric theo trong túi. Ừ thôi cầm lời viết theo cũng được đi. Nhưng rap mà không có beat thì nó ẹ lắm. Kiểu gì thì kiểu cũng phải có đồ để ghi âm lại phần beat và giọng của mình. Vậy là từ đó tôi hay tia cái tủ kính của hàng bán băng đĩa ở cổng nhỏ chỗ chợ. Trong cái tủ kính đó có nhiều món, nhưng tôi nhìn là nhìn mấy cái cassette. Tôi biết máy cassette thu âm được, tại ngày xưa nhà tôi cũng có một cái, nhưng nó to vật vã lắm, tôi còn nhớ nhất bài Còn Thương Rau Đắng Mọc Sau Hè là nghe miết trên cái máy đó, tuổi thơ đó. Ngày cầm đủ tiền để mua cái máy với một cuốn băng, tôi đã hạnh phúc lắm. Tôi cầm cái cassette theo mình. Tôi tải beat nhạc ở quán net, mở beat trên cái loa cắm thẻ nhớ 500mb của ba. Cái loa mở beat, cái máy cassette bấm xoay băng ghi âm, cái miệng của tôi sẵn sàng khởi động để vào nhạc, cả 3 thứ đó chụm lại sát nhau như kiểu kiềng 3 chân. Bài nhạc được thu âm đầu tiên ra đời. Ngon lành chưa. Khó lắm nha, vì thu cassette phải một lần ăn ngay chứ không có được câu này đọc sai nên sửa lại. Cái máy cassette đó, có bài rap thu âm, muốn người khác nghe nên tôi phải tua sẵn để canh sao bật máy là vô bài nhạc của mình liền. Tôi mang máy cassette theo để show off cho tụi b-boy bạn tôi tập nhảy trong nhà văn hoá. Tụi nó tụm lại, chả hiểu tôi hát mẹ gì, nhưng cũng khen hay, chất. Tôi sướng, tôi đánh dấu cuốn băng đó lại rồi đi mua cái băng khác để bỏ vào, sợ lỡ lại bấm ghi âm nhầm đè lên mất bài đã thu.

Đến nay thì đâu đó có những khi ngồi tại studio với dàn đồ phức tạp, đôi lúc mua cái sợi dây điện gắn microphone còn mắc hơn cả cái máy cassette cỏ, máy ghi âm cầm tay cũng sẵn 2 3 con trong nhà. Nhưng chắc chắn về sự nâng niu thì cũng không bằng được cuốn băng nhịn ăn sáng để mua về ghi âm thời đó.

Sau này có điều kiện, có máy tính bàn tại nhà, tôi xin được tiền để mua thêm tai nghe có gắn mic để viết nhạc, thu âm. Giờ thì sướng rồi, muốn gì cũng có, cần đầu tư gì thì cũng được vì nó phục vụ công việc của mình, nhưng quay đi quay lại thì cũng chỉ dùng vài món quen thuộc không quá đắt, quá xịn, chỉ cần đủ dùng.

Thu âm và lắng nghe giọng nói thật ra là cuộc hành trình. Hành trình thấu hiểu giọng nói của bạn chỉ đơn giản là bắt đầu bằng một cái nhấn nút ghi âm. Thiết bị ghi âm là một chiếc Iphone 13/14, một chiếc micro blue dragonfly với interface xịn hay là chiếc máy cassete cỏ thật ra không khác nhau nhiều lắm. Khi nhấn nút ghi âm, đèn đỏ sáng, đó cũng là lúc bạn tham gia vào cuộc hành trình lắng nghe giọng nói chính mình. Thu âm để lắng nghe, lắng nghe để chấp nhận, chấp nhận để thấu hiểu, thấu hiểu để vận dụng, vận dụng để hạnh phúc. Cơ bản điều tôi dạy học viên trong lớp của mình là sự thấu hiểu đến từ sự yêu thương chính mình. Tôi tham gia và chiêm nghiệm với hành trình này đã nhiều năm và vẫn đang tận hưởng chuyến hành trình này.

Nên đừng quá cầu kì để bắt đầu. Càng phức tạp, bạn lại càng tạo nhiều cản trở để khởi hành. Có gì phức tạp đâu với một nút nhấn hen. Tất cả những gì chúng ta cần chỉ đơn giản là một chiếc máy cassette. Tiền nhịn ăn sáng. Một cuốn băng cassette. Tiền nhịn ăn sáng. Của hơn mười năm về trước.

Giờ thì lấy cái điện thoại ra bấm ghi âm cho gọn là được rồi, mua máy cassette chi.